Heukelum en de legende van de landende zwanen.... Volgens overlevering zag de stamvader van het roemruchte riddergeslacht Van Arckel in de twaalfde eeuw een koppel zwanen landen en kreeg hierbij een visioen dat hij aldaar een burcht voor zijn nageslacht moest bouwen. Zo verrees de Merckenburgh en nam begin dertiende eeuw de eerste Van Arckel als Heer van Heukelum bezit van de Heerlijkheid.
Pas in 1672, dat 'verschrikkelijke jaar' vielen franse huurlingen van Louis XIV de burcht aan, werd deze opgeblazen en in brand gestoken. Er bleef een troosteloze ruïne over, die ook nog eens als steengroeve werd gebruikt. Alleen de donjon (verdedigingstoren) bleef als staketsel overeind. In 1735 kocht de gefortuneerde Johan van der Stel, tweede gouverneur van Zuid Afrika, de overblijfselen van de middeleeuwse burcht. Hij liet om de donjon een landhuis verrijzen en sedertdien is er aan het geheel niet veel meer veranderd.
Het kasteel heeft vele malen dienst gedaan als locatie voor films en televisieproducties, zoals: Pommetje Horlepiep, De Brug en Wildgroei.
Omgeving
Het kasteel te Heukelum vindt u tussen de glasstad Leerdam en het stadje Heukelum aan de Linge, in de meest westelijke punt van de Betuwe. Een schitterend gebied met veel natuur en cultuurhistorische bezienswaardigheden.
Zo kunt u in de omgeving bijvoorbeeld verkennen:- - Fort Asperen (met in de zomer kunstmanifestaties)
- - Fort Vuren (met overnachtings-mogelijkheden) en Fort Herwijnen (GeoFort)
- - Glasmuseum en diverse glas-galeries te Leerdam
- - De Linge op: per rondvaartboot, kano of sloep, vanuit resp. Leerdam of Heukelum.